LDL و HDL دو نوع لیپوپروتئین موجود در خون هستند که ترکیبی از چربی (لیپید) و پروتئین‌اند. لیپوپروتئین‌ها به‌عنوان وسیله نقلیه عمل می‌کنند و چربی‌ها را به سلول‌های مختلف بدن منتقل می‌نمایند. لیپیدها باید به پروتئین‌ها متصل شوند تا بتوانند در خون حرکت کنند. LDL و HDL اهداف مختلفی دارند:
LDL مخفف لیپوپروتئین‌هایی با چگالی کم است. گاهی اوقات به آن کلسترول “بد” می‌گویند؛ زیرا سطح بالای LDL منجر به تجمع کلسترول در شریان‌ها و رگ‌های شما می‌شود.
HDL مخفف لیپوپروتئین‌های پر چگال است و به کلسترول “خوب” معروف است؛ چون کلسترول را از سایر قسمت‌های بدن به کبد شما برمی‌گرداند و سپس کبد کلسترول را از بدن خارج می‌کند.
کلسترول LDL چیست؟ |چربی خون|
اکثر مردم از “LDL” و “LDL cholesterol” به معنای مشابه استفاده می‌کنند. خود کلسترول LDL مضر نیست؛ چرا که کلسترول عملکردهای مهمی را در بدن انجام می‌دهد؛ اما اگر کلسترول LDL بیش از حد باشد، ممکن است مشکلاتی ایجاد کند.
چرا LDL را “کلسترول بد” می نامند؟ |چربی خون|
کلسترول LDL به عنوان “کلسترول بد” شهرت دارد. این امر به این دلیل است که کلسترول LDL اضافی به ایجاد پلاک (آترواسکلروز) در شریان‌های شما کمک می‌کند. این تجمع پلاک ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- بیماری عروق کرونر (CAD)
- بیماری عروق مغزی
- بیماری شریان محیطی (PAD)
- آنوریسم آئورت
به همین دلیل است که ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی افراد را به داشتن سطح سالم کلسترول LDL تشویق می‌کنند.
محدوده طبیعی کلسترول LDL چقدر است؟
شاید برای شما هم سوال پیش آمده باشد که اندازه چربی خون بالا و چربی خون نرمال چقدر است؟ در ادامه این مقاله به پاسخ مد نظر می‌رسید.
بیشتر بزرگسالان باید کلسترول LDL خود را زیر 100 میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) نگه دارند. در واقع چربی خون نرمال برای بزرگسالان بازه کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر است. اگر سابقه آترواسکلروز دارید، LDL شما باید کمتر از 70 میلی گرم در دسی لیتر باشد. برخی از افراد در صورت داشتن سابقه از بیماری عروق کرونری، قطعا به مدیریت دقیق‌تری برای کنترل بیماری‌ها نیاز دارند.
ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی از دسته بندی‌های زیر برای توصیف سطح کلسترول LDL استفاده می‌نمایند:
| سطح کلسترول LDL | LDL نرمال | LDL نسبتا بهینه | LDL بالا مرزی | LDL بالا | LDL خیلی زیاد |
| محدوده | زیر 100 میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) | 100 تا 129 mg/dL | 130 تا 159 mg/DL | 160 تا 189 mg/dL | 190 mg/dL یا بیشتر |
چه محدوده ای از LDL بد است؟
سطح LDL بالای 100 میلی گرم در دسی لیتر خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهد.
ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی، سطح کلسترول شما را از طریق یک آزمایش خون ساده بررسی می‌کنند. هنگامی که نتایج خود را دریافت می‌کنید، مهم است که با پزشک خود در مورد معنی اعداد کلسترول خون (LDL و HDL) صحبت کنید. HDL همان «کلسترول خوب» است که به حذف کلسترول اضافی از خون شما کمک می‌کند.
به طور کلی، ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی سطوح بالاتر کلسترول HDL (به طور ایده آل بالای 60) و سطوح کلسترول LDL را کاهش می‌دهند تا خطر بیماری قلبی عروقی کم شود. اگر LDL شما خیلی بالا و HDL شما خیلی پایین است، ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی و درمانی ممکن است تغییرات سبک زندگی و یا داروها را برای رساندن اعداد کلسترول شما به محدوده سالم توصیه کند.
علائم چربی خون بالا چه مواردی است؟
بر اساس مقالات علمی، چربی خون بالا ممکن است بدون علائم خاصی ایجاد شود و به طور ناخودآگاه برای مدت زمان طولانی ادامه یابد و بدون اینکه شما خبر داشته باشید پیشروی کند. با افزایش سن، فشار خون بالا، چاقی، کم‌فعالیتی و سبک زندگی ناسالم، احتمال ابتلا به این مشکل افزایش می‌یابد. با این حال، در برخی افراد ممکن است علائمی مانند درد قفسه سینه، خستگی زودرس، تنگی نفس، تورم در نقاط مختلف بدن یا علائم دیگری که مربوط به مشکلات قلبی عروقی هستند، مشاهده شود؛ اما معمولاً برای تشخیص دقیق، اندازه‌گیری سطح چربی‌های خونی از طریق آزمایش خون لازم است.
چه چیزی باعث کلسترول LDL بالا می‌شود؟
بسیاری از عوامل می‌توانند سطح LDL شما را افزایش دهند که البته برخی از آن‌ها را نمی‌توانید تغییر دهید! مانند ژنتیک… عواملی که بر میزان LDL شما تأثیر می‌گذارد عبارتند از:
- آنچه می‌خورید!
غذاهایی مانند گوشت‌های چرب، محصولات لبنی پرچرب، نان روغنی و فست فودها برای سطح کلسترول شما شدیدا مضر هستند. این موضوع به این دلیل است که آن‌ها حاوی مقادیر زیادی چربی اشباع شده و در برخی موارد چربی ترانس هستند. این دو نوع چربی کلسترول LDL شما را افزایش خواهند داد و باعث چربی خون بالا می‌شوند.
- وزن بدن و داشتن اضافه وزن!
چاقی می‌تواند کلسترول LDL بدن شما را افزایش دهد.
- سیگار کشیدن یا استفاده از محصولات تنباکو!
استفاده از تنباکو (از جمله تنباکوی بدون دود و بخار) سطح HDL شما را کاهش می‌دهد. برای خلاص شدن از شر کلسترول LDL اضافی خون، به مقدار مناسبی از کلسترول HDL نیاز دارید. بنابراین، مصرف تنباکو با کاهش سطح HDL، منجر به افزایش سطح LDL خواهد شد.
- داروها!
برخی از داروهایی که برای کنترل فشار خون یا HIV مصرف می‌کنید؛ می‌توانند سطح LDL خون شما را بالا ببرند.
- مسائل پزشکی!
اگر دیابت، بیماری مزمن کلیوی یا HIV دارید، احتمال دارد که سطح LDL بالاتری داشته باشید.
- سن!
با افزایش سن، سطح کلسترول بدن شما به طور طبیعی بالا می‌رود.
- جنسیت!
معمولاً زنان پس از یائسگی سطح LDL بالاتری دارند.
- ژن!
اگر اعضای نزدیک خانواده شما کلسترول بالایی دارند، ممکن است شما هم با خطر بیشتری مواجه شوید.
چه غذاهایی باعث افزایش کلسترول LDL می شوند؟
غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی چربی اشباع شده هستند، بزرگ‌ترین عامل در افزایش کلسترول LDL شما هستند. چنین غذاهایی عبارتند از:
- اقلام نانوایی مانند دونات، کلوچه و کیک.
- محصولات لبنی پرچرب مانند شیر کامل، پنیر و کره.
- گوشت قرمز مانند استیک، دنده و گوشت چرخ کرده.
- گوشت‌های فرآوری شده مانند بیکن، هات داگ و سوسیس.
- غذاهای سرخ شده مانند سیب زمینی سرخ کرده و مرغ سرخ شده.
- تنقلاتی با چربی اشباع شده مانند چیپس، پفک و…
چگونه می توانم کلسترول LDL خود را کنترل کنم؟
کارهای زیادی می‌توانید برای کاهش کلسترول LDL خود انجام دهید. برای بسیاری از افراد، شروع با تغییر سبک زندگی می‌تواند تفاوت بزرگی در میزان چربی خون ایجاد کند. در این قسمت برخی از تغییراتی که تاثیرگذار هستند جمع‌اوری شده است:
- غذاهای مفید برای سلامت قلب بخورید: تحقیقات نشان می‌دهد که رژیم غذایی مدیترانه‌ای می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش دهد. این برنامه شما را به خوردن چربی‌های سالم (از منابعی مانند روغن زیتون و آجیل) و اجتناب از چربی‌های ناسالم (مانند چربی‌های اشباع شده) تشویق می‌کند.
- از مصرف تنباکو خودداری کنید: اگر سیگار می‌کشید یا از محصولات دخانی استفاده می‌کنید، اکنون زمان آن است که آن را ترک کنید. از مشاوران تغذیه و پزشک خود بخواهید که به شما در ترک سیگار یا تنباکو کمک کنند.
- بیشتر ورزش کنید: حداقل پنج روز در هفته روزانه 30 دقیقه ورزش هوازی را در برنامه خود قرار دهید. آهسته و آرام شروع کنید (فقط پنج یا 10 دقیقه در هر بار) و به تدریج مسیر خود را طولانی‌تر کنید. قبل از شروع یک برنامه ورزشی جدید یا ایجاد تغییرات در روال قبلی خود با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی صحبت کنید.
- وزنی را حفظ کنید که برای شما سالم باشد: با مشاور تغذیه یا پزشک در مورد محدوده وزن ایده آل خود صحبت کنید.
- استراتژی‌هایی برای کاهش استرس خود پیدا کنید: تحت استرس بودن برای مدت طولانی ممکن است LDL خون شما را افزایش داده و باعث چربی خون بالای ناشی از استرس شود و در پی آن، HDL خون را کاهش دهد. تمریناتی مانند یوگا یا تمرینات تنفسی عمیق ممکن است به شما در مدیریت استرس زندگی روزمره کمک کند.
- در مورد رژیم پزشکی خود با پزشک صحبت کنید: برخی از داروهای شما ممکن است به سطوح بالاتر LDL کمک کنند.
- پزشک معالج ممکن است دارویی برای کاهش کلسترول LDL شما تجویز کند که باید به آن پایبند باشید.
غذاهایی که می‌توانند کلسترول LDL شما را کاهش دهند!
تحقیقات علمی نشان می‌دهد که فیبر محلول می‌تواند کلسترول LDL بدن شما را کاهش دهد. این شکل از فیبر (علوفه) جذب کلسترول در بدن شما را مسدود می‌کند. با پزشک یا یک متخصص تغذیه در مورد مقدار مناسب مصرفی فیبر روزانه صحبت کنید.
افزودن لوبیا و سایر سبزیجات به وعده‌های غذایی می‌تواند مصرف فیبر محلول بدن شما را افزایش دهد. صحبت با یک متخصص تغذیه می‌تواند به شما کمک کند تا روش‌های جدید و خلاقانه‌ای را برای گنجاندن این غذاها در وعده‌های غذایی روزانه خود بیاموزید.
قرص چربی خون!
قرص‌های کاهنده چربی خون، یا همان استاتین‌ها دسته‌ای از داروها هستند که برای کاهش سطح چربی‌های خونی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها با کاهش تولید کلسترول در کبد و افزایش تخلیه آن از بدن، باعث کاهش سطح کلسترول و لیپیدهای خونی می‌شوند. به عنوان نتیجه، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی مانند سکته قلبی را کاهش می‌دهند. استفاده مداوم و منظم از قرص‌های چربی خون می‌تواند به بهبود سلامتی قلب و عروق کمک کند، اما باید با توصیه و نظارت پزشک مصرف شود.
یادداشتی از نیودایت
خلاصه این است که برای اینکه بدن‌تان خوب عمل کند، به مقداری کلسترول نیاز دارید. اما کلسترول LDL (بد و مضر) بیش از حد می‌تواند منجر به ایجاد پلاک در شریان‌های قلبی و عروقی شما شود و عوارض و بیماری‌های ناخوشایندی را در ادامه زندگی داشته باشد. به همین دلیل مهم است که باید با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود مشورت کنید تا بتوانید سطح LDL خون خود را در محدوده طبیعی نگه دارید.
برای بسیاری از افراد، تغییر سبک زندگی می‌تواند تفاوت بزرگی در میزان چربی خون ایجاد کند؛ اما اگر تغییراتی ایجاد کنید و LDL شما همچنان بالا باشد، ممکن است احساس ناامیدی یا سردرگمی کنید. سعی کنید خودتان را سرزنش نکنید یا احساس ناامیدی نکنید. بسیاری از عواملی که بر LDL شما تأثیر می گذارند (مانند سن و وراثت) خارج از کنترل شما هستند. در مورد تغییراتی که ایجاد می‌کنید با ارائه‌دهنده خود که می‌تواند متخصص و مشاور تغذیه یا پزشک باشد، صحبت کنید. از ارائه‌دهنده خود بپرسید که آیا دارو برای شما مناسب است یا خیر. طبیعتا اگر عواملی مانند سن و وراثت دخیل باشند، دارو از راهکارهای خوب برای کنترل چربی خون است.
